رمز ارز بانک مرکزی

با پیدایش بلاک چین و ارزهای دیجیتال، شاهد بودیم که دولت‌ها به مخالفت صریح با این ارزهای دیجیتال برخاستند. درواقع ارزهایی دیجیتال مانند بیت کوین به وجود آمدند تا نوع جدیدی از شیوه پرداخت و امور مالی را برای مردم ممکن کنند؛ با این حال به دلایل مختلف ارزهای رمزارز پایه مانند بیت کوین در حال حاضر به این منظور کاربرد ندارند و به دارایی برای حفظ ارزش تبدیل شده‌اند.
در این میان، دولت‌ها و بانک‌های مرکزی سعی دارند با ایجاد رمز ارز بانک مرکزی این جای خالی را پر کنند؛ البته با ویژگی‌هایی که ماهیت ارزهای دیجیتال را نیز دستخوش تغییراتی کرده است. در ادامه تاریخچه مختصری از سیستم‌های مالی را در دوره‌های مختلف بررسی کرده و سپس به بررسی کامل ارزهای دیجیتال ملی یا CBDC ها پرداخته‌ایم.
فهرست این مقاله
تاریخچه مختصر پول
تقریباً هفت هزار سال پیش بود که پول اختراع شد که البته مردم در آغاز از آن استفاده نمی‌کردند، بلکه با استفاده از مبادله پایاپای، نیازهای زندگی خود را برطرف می‌کردند؛ برای مثال شخصی که باغ میوه داشت برای تهیه پوشاک مورد نیاز خود، با دادن میوه به شخص دارنده پوشاک، نیاز خود را برطرف می‌کرد، اما با گذر زمان مشخص شد این روش ایرادهایی دارد.
برای مثال گاهی افراد در تقابل ارزش کالاهای خود دچار مشکل می‌شدند؛ برای مثال شخصی که میوه داشت معتقد بود یک کیلو از میوه‌اش به ارزش لباسی است که قصد تهیه آن را دارد؛ درحالی‌که دارنده لباس معتقد بود باید میزان بیشتری از میوه را در ازای لباس دریافت کند.
از سوی دیگر گاهی افراد دارایی‌هایی داشتند که مورد نیاز همه نبود؛ برای نمونه ممکن بود شخصی که ظروف سفالی را می‌سازد، برای تهیه مایحتاج خود به‌کمک ظروف سفالی دچار مشکل شود؛ چراکه ممکن است فرد مقابل در آن زمان به ظرف سفالی نیازی نداشته باشد.
پس از آن جامعه بشری تصمیم گرفت برخی کالاهای اساسی را به‌عنوان واحد پرداخت انتخاب کند؛ کالاهایی که نیازهای روزمره افراد بودند و همه به آن‌ها نیاز داشتند. البته این روش نیز مشکلات خاص خود را داشت و افراد گاهی می‌توانستند برخی کالاها مانند نمک را از دریا بگیرند و نیازی در آن دیده نمی‌شد و درنتیجه بی‌ارزش می‌شد.
سپس دوره سکه‌های باارزش فرارسید؛ به این ترتیب پادشاهان با ضرب سکه‌هایی که وزن و ارزش آن را مشخص می‌کردند، وسیله‌ای برای داد و ستد میان افراد را عرضه کردند، اما حتی سکه‌های فلزات ارزشمند نیز مشکلاتی را داشتند؛ برای مثال ممکن بود شخصی قصد خرید یک کالای ارزان‌قیمت را داشته باشد، در این حالت پرداخت با استفاده از سکه‌های طلا امکان‌پذیر نبود و می‌بایست از سکه‌های مسی و یا نقره‌ای که ارزش نسبتاً پایین‌تری دارند استفاده می‌شد که با وجود این باز هم مشکلاتی بر جای می‌ماند.
پس از آن رسیدهای کاغذی رایج شدند، در آن زمان افراد ثروتمند و بانفوذ اقدام به ایجاد مراکزی کردند که در آن‌ها سکه‌های طلای مردم به امانت سپرده می‌شد و در عوض قطعه‌کاغذی که نشان‌دهنده طلای به امانت سپرده شده بود به افراد تحویل داده می‌شد و داد و ستد در جامعه به‌کمک همین اوراق صورت می‌گرفت.
با گذشت زمان و تغییرات، بانک‌ها و دولت‌ها به‌جای مراکز امانت‌داری بر سر کار آمدند. پشتوانه ارزهای فیات که امروزه در کشورهای مختلف استفاده می‌شود، طلا و فلزات گران‌بها نیست. درواقع قدرت کشوری که از ارز فیات آن صحبت می‌شود، بر ارزش ارز فیات آن تأثیر می‌گذارد؛ برای مثال دلار آمریکا به‌دلیل قدرت ایالات‌متحده ارزشمند است؛ با اینکه ذخایر طلای ایالات‌متحده زیاد نیست.
پروسه تغییرات سیستم مالی جوامع در دوره‌های مختلف را به‌صورت خلاصه شرح دادیم تا بگوییم اصلاً عجیب نیست اگر دوران استفاده از ارزهای فیات به ‌سر آمده باشد و با توجه به نیاز بشر امروزی، نیاز به ایجاد تغییراتی در اقتصاد و سیستم مالی دنیا احساس شود. در ادامه، رمز ارز بانک مرکزی را بررسی کرده‌ایم تا بدانیم ارزهای دیجیتال بانک مرکزی چه هستند، چگونه کار می‌کنند و چه ویژگی‌هایی دارند؟
تعریف CBCD

CBCD کوتاه‌شده عبارت Central Bank Digital Currency به معنای رمز ارز بانک مرکزی است، اما اگر بخواهیم تعریفی از رمز ارز بانک مرکزی را ارائه دهیم، باید بگوییم CBCD ها درواقع سعی دارند نوع جدیدی از ارزهای دیجیتال را خلق کنند تا به این ترتیب بتوانند از فناوری‌های نو استفاده کنند و تحولی در سیستم پرداخت به وجود بیاورند.
ارزهای دیجیتال ملی درواقع ارزش پول فیات کشور مربوط را در خود دارند و یک سازمان، دولت یا نهاد نظارتی کار نظارت بر آن را بر عهده دارد؛ بنابراین دسترسی به حساب مشتریان نیز در این سیستم وجود دارد.
همان‌طور که می‌دانید، بیت کوین قرار بود یک رمز ارز باشد که صنعت پرداخت را در سراسر جهان ارتقا دهد، اما آنچه امروز می‌بینیم این است که استفاده از بیت کوین به‌عنوان ارزی برای پرداخت به‌ویژه پرداخت‌های کوچک اصلاً کار منطقی نیست و عمدتاً افراد بیت کوین را با هدف حفظ ارزش دارایی خریداری می‌کنند.
بسیاری از کشورها در حال حاضر در مرحله تحقیق و بررسی هستند تا بتوانند تصمیم بگیرند که آیا باید رمز ارز بانک مرکزی خود را ایجاد کنند یا خیر؛ در‌حالی‌که برخی کشورها از این فاز گذشته و در مرحله راه‌اندازی و آزمایش ارزهای دیجیتال بانک مرکزی خود هستند. در این میان کشور ونزوئلا که با تحریم‌های سیاسی نیز مواجه است، اولین کشوری است که CBDC خود را راه‌اندازی کرد. البته این رمز ارز در سطح وسیع در کشور ونزوئلا استفاده نشده و به عبارتی آن‌طور که باید از آن استقبال نشد.
 CBDCچگونه کار می‌کند؟
نمی‌توان روش کار ثابتی را برای همه ارزهای دیجیتال بانک مرکزی بیان کرد. برخی از CBDC ها از بلاک چین‌های مخصوص ارزهای دیجیتال معمولی استفاده می‌کنند؛ در‌حالی‌که برخی CBDC ها بلاک چین مخصوص خود را طراحی می‌کنند.
بیشتر ارزهای دیجیتال بانک مرکزی از دفتر کل توزیع‌شده (DLT) استفاده می‌کنند، اما بلاک چین مورد استفاده در CBDC ها از نوع مجاز است؛ به این معنا که نهادهای مالی مجزا که توسط بانک مرکزی انتخاب می‌شوند، به دفتر کل توزیع شده و به عبارتی به سوابق معاملاتی و دارایی افراد دسترسی دارند. درواقع در بلاک چین مجاز تنها همان چند نهاد مورد تأیید بانک مرکزی به دفتر کل توزیع‌شده دسترسی دارد و می‌توانند آن را تغییر دهند.
 ویژگی‌های ارزهای دیجیتال بانک مرکزی (CBDC)

رمز ارز بانک مرکزی قرار نیست جای ارز فیات را بگیرد و درواقع نقش مکملی برای ارز فیات را بازی می‌کند.
همه ارزهای دیجیتال بانک مرکزی از بلاک چین استفاده نمی‌کنند.
برخی CBDC ها از بلاک چین‌های مخصوص ارزهای دیجیتال معمولی استفاده می‌کنند؛ درحالی‌که برخی دیگر بلاک چین اختصاصی خود را پایه‌ریزی می‌کنند.
دفتر کل توزیع‌شده (DLT) با انتخاب بانک مرکزی در اختیار تعدادی از نهادهای انتخاب‌شده قرار می‌گیرند؛ درنتیجه می‌توان گفت در این‌گونه CBDC ها سیستم متمرکز وجود دارد.
CBDC ها کالا نیستند و درنتیجه ارزشی ندارند.
پرداخت‌های انجام‌شده به‌وسیله CBDC ها امن و سریع هستند. این موضوع به‌ویژه در شرایط بحرانی مانند همه‌گیری ویروس کرونا بسیار ارزشمند می‌شود.

مزایا و معایب ارزهای دیجیتال بانک مرکزی (CBDC)

مزایا

به‌کمک فناوری‌های جدید ارزهای دیجیتال در CBDC ها که از آن‌ها استفاده شده است، هزینه‌های نقل و انتقالات مالی به میزان قابل‌قبولی کاهش می‌یابد.
چاپ ارز فیات برای بانک‌های مرکزی هزینه دارد و اگر قرار باشد بخشی از دارایی‌ها به‌صورت دیجیتال بوده و نیازی به چاپ نداشته باشد، هزینه دولت و بانک مرکزی کاهش می‌یابد.
تراکنش‌ها در بلاک چین‌های ارزهای دیجیتال که تا به حال با آن‌ها آشنا بودیم برگشت‌پذیر نیستند؛ بنابراین اگر شما بیت کوین یا هر رمز ارز دیگری را به‌اشتباه به آدرس کیف پولی بفرستید، امکان پیگیری و بازگشت آن مبلغ وجود ندارد؛ درحالی‌که ارزهای دیجیتال بانک مرکزی به‌دلیل آنکه تحت نظارت بانک مرکزی و نهادهای مربوط هستند این مشکل را ندارند.
از آنجا که استفاده از برخی از ارزهای دیجیتال مانند بیت کوین برای امور روزانه کار منطقی نیست و بسیار پرهزینه است، استفاده از ارزهای فیات دیجیتالی یا همان رمز ارز بانک مرکزی می‌تواند بسیار هوشمندانه‌تر باشد.
استفاده از CBDC ها برای شناسایی افرادی که قصد دارند از پرداخت مالیات فرار کنند یا پرداخت‌های غیرقانونی انجام دهند، بسیار کاربردی است. مبارزه با پول‌شویی نیز به‌کمک CBDC ها امکان‌پذیر است.
برخلاف پول نقد، ردیابی رمز ارز ملی برای مقابله با کلاه‌برداری‌ها بسیار کارآمد است.

 

معایب

یکی از ویژگی‌های منحصربه‌فرد ارزهای دیجیتال غیرمتمرکز بودن آن‌هاست. این ویژگی در ارزهای دیجیتال معمولی شفافیت در تراکنش‌ها را به دنبال دارد و این همان چیزی است که عده بسیاری را به سمت ارزهای دیجیتال کشانده است؛ درحالی‌که در رمز ارز بانک مرکزی، بانک مرکزی هر کشور با انتخاب چند نهاد ناظر، غیرمتمرکز بودن را از CBDC ها می‌گیرد.
در کشورهایی که افراد نتوانند به هر دلیلی با این نوع از دارایی (ارزهای دیجیتال) ارتباط برقرار کنند و درواقع شیوه کار با آن را یاد نگیرند، با مشکل جدی مواجه می‌شوند.
با دیجیتالی‌شدن پول، باید به این نکته نیز توجه داشت که علاوه بر مزیت‌های دیجیتالی‌شدن امور مانند سرعت بالا، ممکن است سیستم مالی دیجیتال با حملات سایبری مواجه شود.

تفاوت رمز ارز بانک مرکزی با سایر ارزهای دیجیتال

اگر بخواهیم ارزهای دیجیتال مانند بیت کوین را با رمز ارز بانک مرکزی مقایسه کنیم، می‌بینیم در بیت کوین هر فردی می‌تواند به دفترکل توزیع‌شده دسترسی داشته باشد؛ درحالی‌که در CBDC ها بانک مرکزی، معدود نهادهایی را برای نظارت بر تراکنش‌ها و پیگیری آن‌ها انتخاب می‌کند و این درواقع در برابر غیرمتمرکز بودن ارزهای دیجیتال قرار گرفته است. پس به زبان ساده می‌توان گفت ارزهای دیجیتال بانک مرکزی تقریباً متمرکز هستند، اما ارزهای دیجیتال مانند بیت کوین و اتریوم کاملاً غیرمتمرکز هستند.
معمولاً ارزهای دیجیتال تعداد مشخصی دارند؛ برای مثال تعداد کل بیت کوین‌های موجود ۲۱ میلیون واحد است که هنوز همه آن‌ها استخراج نشده‌اند؛ درحالی‌که ارزهای دیجیتال بانک مرکزی می‌توانند بنا بر سیاست مالی هر کشور و نظر دولت کم یا زیاد شوند و درواقع تعداد مشخصی ندارند.
پشتوانه ارزهای دیجیتال بانک مرکزی به ارز فیات آن کشور برمی‌گردد، اما پشتوانه ارزهای دیجیتال معمولی به اعتبار و مقبولیت رمز ارز نزد مردم وابسته است.

انواع دسته‌بندی ارزهای CBDC

این نوع ارزهای دیجیتال بانک مرکزی را می‌توان مانند توکن و دیگر ارزهای دیجیتال، از یک کیف پول به کیف پول دیگر ارسال کرد.

CBDC های مبتنی بر حساب

ارزهای بانک مرکزی که مبتنی بر حساب باشند، بیشتر عملکردی مانند بانک‌های امروزی دارند. کاربران برای استفاده از این CBDC ها باید ابتدا یک حساب کاربری ایجاد کنند و سپس تراکنش‌هایی را روی این CBDC ها انجام دهند.
آینده ارزهای دیجیتال بانک مرکزی
صحبت از آینده ارزهای دیجیتال بانک مرکزی کار چندان ساده‌ای نیست؛ چراکه در حال حاضر نیز این ارزهای دیجیتال در حال توسعه هستند و از سوی دیگر هر کشوری می‌تواند با توجه به سیاست پولی و شرایط خاص خود در اجرای CBDC متفاوت عمل کند؛ درنتیجه نمی‌توان آینده یکسانی را برای همه ارزهای دیجیتال بانک مرکزی در نظر گرفت.
با این حال با توجه به بالابردن سرعت عملیات انتقال پول، پیگیری و ممانعت از پول‌شویی و شناسایی افرادی که قصد دارند از پرداخت مالیات فرار کنند، می‌توان با گذشت زمان شاهد کشورهای بیشتری باشیم که روی رمز ارز ملی خود کار می‌کنند؛ همان‌طور که امروزه تعداد کشورهایی که رمز ارز ملی خود را ایجاد کرده یا در حال آماده‌سازی آن هستند، روز به روز در حال افزایش است.
نکته دیگر اینکه دولت‌ها مخالفان سرسخت ارزهای دیجیتال هستند؛ چراکه دولت و بانک مرکزی علاقه دارد تمام امور را تحت کنترل خود بگیرد. با استقبال شدید مردم از ارزهای دیجیتال، دولت‌ها متوجه شدند عموم مردم به‌دنبال نوع جدیدی از دارایی هستند؛ پس تصمیم گرفتند ترکیبی از ارز فیات و رمز ارز را به وجود آوردند تا جامعه را به سمت خود بکشانند.
دولت‌هایی نیز که اقدام به ایجاد رمز ارز ملی خود نکرده‌اند، احتمالاً به‌زودی کار و تحقیق روی آن را آغاز خواهند کرد. برخی نیز بر این باورند که CBDC ها زمانی گسترده می‌شوند که ارزهای دیجیتال مانند بیت کوین، اتریوم و… کاملاً مورد قبول عموم مردم قرار بگیرد؛ درنتیجه می‌توان آینده CBDC ها را تا حدی وابسته به بازار ارزهای دیجیتال نیز دانست.
همان‌طور که می‌بینیم روز به روز آشنایی با بلاک چین و ارزهای دیجیتال مهم‌تر می‌شود. این موضوع به‌ویژه زمانی که شما قصد معامله‌گری و سرمایه‌گذاری روی ارزهای دیجیتال را داشته باشی، اهمیت بیشتری می‌یابد. اگر شما نیز قصد خرید و فروش ارزهای دیجیتال را در بازار ارزهای دیجیتال دارید، بهتر است پیش از هر چیز با شرکت در یک کلاس آموزش رمز ارز، به موفقیت خود نزدیک‌تر شوید.
سخن پایانی
ارزهای دیجیتال مختلف به‌دلیل تلاش در پایه‌ریزی زیرساخت‌های جدید، با استقبال بسیاری مواجه شدند. ارزهای دیجیتال به‌ویژه بیت کوین که با هدف ارتقای سیستم مالی به وجود آمدند، امروزه به‌صورت رمز ارزی برای ذخیره ارزش از سوی کاربران استفاده می‌شوند. از سوی دیگر مقامات مالی و مؤسسات خصوصی به پذیرفتن ارزهای دیجیتال روی آورده‌اند که همین موضوع را می‌توان نقطه آغازین خلق ارزهای دیجیتال بانک مرکزی در نظر گرفت.

توجه: با وجود اینکه دو صرافی کوینکس و کوکوین هر دو فعلا بدون نیاز به تغییر IP فعالیت می‌کنند اما بهتر است برای امنیت بیشتر از IP ثابت خارج از ایران استفاده کنید.
برای ورود به صرافی کوینکس حتما باید با IP خارج از ایران وارد شوید.

به این مقاله امتیاز دهید تا با کمک شما کیفیت آن را بسنجیم

ترتیبی که برای خواندن مقالات” رمز ارز “به شما پیشنهاد می‌کنیم:

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *